Góry ubrań

Wszyscy co roku przed planowaniem urlopu zadajemy sobie odwieczne pytanie – morze czy góry? Jednak te góry o których dziś będziemy rozmawiać, to nie te góry, który każdy z nas chciałby oglądać. W Unii Europejskiej każdego roku składowanych lub spalanych jest 9,35 mln ton odpadów tekstylnych. To otrzeźwiające odkrycie, które odpowiada 18 kg na mieszkańca, zostało szczegółowo przedstawione w niedawnym badaniu przeprowadzonym na zlecenie EU Resyntex przez Oakdene Hollins¹. Z kolei ostatnio Eko.Paulina Górska podaje, że w 2020 r. w Warszawie zebrano 47 ton ubrań do segregacji, co stanowi 145 % wzrost względem 2019 r., przy czym mowa tu tylko o ubraniach oddanych do PSZOK-ów i MPSZK-ów, a to tylko mały wycinek całości. Co się dzieje z tymi górami ubrań?

Kiedy ubranie staje się „śmieciem”, „odpadem”? 

To w pewnej mierze zależy od nas, ale również od jakości tego produktu. Na zużywanie się rzeczy ma wpływ sposób prania, prasowania, dbania o nie. Nie ma jednak wątpliwości, że polskie ustawodawstwo zna pojęcie odpadu tekstylnego. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów² w §  2, odpady, w zależności od źródła ich powstawania, dzieli się na następujące grupy:  4) odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego – 04. Podział odpadów jest całkiem rozbudowany i obejmuje odpad w rozumieniu samej tkaniny, jak również odpady będące efektem produkcji i obróbki tekstyliów. Tak można wyróżnić³:

04 02	Odpady z przemysłu tekstylnego
04 02 09	Odpady materiałów złożonych (np. tkaniny impregnowane, elastomery, plastomery)
04 02 20	Odpady z zakładowych oczyszczalni ścieków inne niż wymienione w 04 02 19
04 02 21	Odpady z nieprzetworzonych włókien tekstylnych
04 02 22	Odpady z przetworzonych włókien tekstylnych
04 02 80	Odpady z mokrej obróbki wyrobów tekstylnych

Oczywiście nie mogłoby być inaczej, gdyby nie fakt, że polskie przepisy są efektem implementowania Rozporządzenie Rady (WE) nr 1420/1999 z dnia 29 kwietnia 1999 r. ustanawiające wspólne zasady i procedury stosowane do wysyłki niektórych rodzajów odpadów do niektórych krajów nienależących do OECD ⁴. W sekcji GJ („Odpady tekstylne„) wyróżnia się:

GJ 020	5103	Odpady z wełny lub cienkiej albo grubej sierści zwierzęcej, włącznie z odpadami przędzy, z wyłączeniem szarpanki rozwłóknionej
GJ 021	5103 10	wyczesy z wełny lub cienkiej sierści zwierzęcej
GJ 022	5103 20	pozostałe odpady z wełny lub cienkiej sierści zwierzęcej
GJ 023	5103 30	odpady z grubej sierści zwierzęcej
GJ 030	5202	Odpady bawełniane (włącznie z odpadami przędzy i szarpanką rozwłóknioną):
GJ 031	5202 10	odpady przędzy (włącznie z odpadami nitkowymi)
GJ 032	5202 91	szarpanka rozwłókniona
GJ 033	5202 99	pozostałe.

Gdzie wyrzucić ubranie?

Wpisałam w wyszukiwarkę Google pytanie “gdzie wyrzucić ubranie” i co tam zalazłam? Google sugeruje w pierwszej kolejności stronę www.segregujna5.um.warszawa.pl/odpady/ubrania/. Tam możemy przeczytać „Ubrania – wyrzuć do pojemnika na odpady zmieszane”. 

Czy na pewno? Przeszukałam wszystkie odpadowe akty prawne I jednoznacznej odpowiedz nie znalazłam. Aktualnie w Polsce obowiązuje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów ⁵. 

Z rozporządzenia wynika, że selektywnie zbiera się⁶ : 1) papier; 2) szkło; 3) metale; 4) tworzywa sztuczne; 5) odpady ulegające biodegradacji, ze szczególnym uwzględnieniem bioodpadów.⁷

Wobec czego odzież i tekstylia szeroko rozumiane nie są selektywnie zbierane, stąd być może prosty wniosek, że jeżeli nie należy ich włożyć do któregoś z specjalnych pojemników to powinny trafić do zmieszanych. 

Jednak gdy wpisuje frazę „ubranie” w wyszukiwarce gdzie wyrzucić przedsiębiorstwa, które zajmuje się odbiorem odpadów we Wrocławiu ⁸ czytam: „Pojemniki ogólnodostępne na używaną odzież lub Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych”

Zwłaszcza ta druga opcja z PSZOKiem ma swoje legalne uzasadnienie, a mianowicie art. 3 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ⁹ : Gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności: tworzą punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób umożliwiający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, które zapewniają przyjmowanie co najmniej odpadów komunalnych: (…)  oraz odpadów tekstyliów i odzieży;

Ma to o tyle istotne znaczenie przy tekstyliach i odzieży nieodwracalnie zniszczonej to w przypadku, gdy są one poplamione olejami, paliwem lub innymi substancjami chemicznymi.

Co jednak z ubraniami, które są w dobrym stanie? 

Klika pomysłów, co można zrobić z ubraniami w dobrym stanie:

1. sprzedać, aktualnie jest coraz więcej miejsc takich jak Vinted, OLX, Allegro, Market Place na Facebooku 
2. oddać znajomym, rodzinie .. 
3. podarować potrzebującym, choć w czasach covida może wydać się to skomplikowane. W tym zakresie zalazłam trzy opcje 
   1. Wtorpol¹⁰
   2. Ubrania do oddania¹¹ 
   3. Zalando Pre-Owned¹²
4. koce, pościel, poduszki, poszewki i narzuty zanieś do schroniska dla zwierząt – przydadzą się na legowiska i na ocieplanie bud.
5. bielizna
   1. u Uli Pedantuli wypatrzyłam, że „od czasu do czasu Calzedonia i Intimissimi organizują akcje zniżkowe. Możesz wyrzucić u nich nieużywane już sztuki bielizny i otrzymujesz rabat na zakupy;”¹³ z tej opcji nigdy nie korzystałam. Niemniej jednak na stronie Intimissimi znalazłam taki komunikat, że akcja jest zawieszona z powodu COVID. ¹⁴
   2. Za to regularnie od kilku lat wpieram październikową akcję oddawania biustonoszy w ramach akcji re(CYC)ling ¹⁵. Zebrane biustonosze przekazywane są firmie recyklingowej 3R Recycling Solutions. Uzyskane środki z ich recyklingu wspierają charytatywne działania związane z walką z rakiem piersi organizacji pożytku publicznego.¹⁶ Za każdy oddany biustonosz dostaje się kupon na 20 zł na nowy biustonosz marki Panache. Wobec czego to całkiem przyjemne 2w1, pomaganie z profilaktyką.

Co się dzieje z rzeczami, które oddasz Wtorpol

Przedsiębiorstwo te pozyskuje tekstylia wyrzucane przez nas do znanych wszystkim pojemników Eco Textil lub PCK. Lokalne firmy obsługują pojemniki i dostarczają tekstylia do nowoczesnej sortowni.  Ubrania o odpowiedniej jakości trafiają do sklepów z używaną odzieżą. Dzięki temu tworzymy kolejne miejsca praca i umożliwiamy zakup ubrań wysokiej jakości w konkurencyjnych cenach. Część tekstyliów trafia na eksport i zostaje wysłana w przeważającej części do Afryki i Azji. Pozostała odzież również znajduje zastosowanie. Wełniane swetry trafiają do Indii – powstają z nich dywany.  Folia – do fabryk, gdzie jest przetwarzana. Z dżinsu robi się papier. Z bawełny produkujemy czyściwo, pozostałe elementy są przerabiane na paliwo alternatywne.

Co się dzieje z rzeczami, które oddasz do Ubrania do oddania

Filozofia marki jest zgodna z zasadami gospodarki obiegu zamkniętego. W swoim założeniu jest regeneracyjnym system gospodarczym. System minimalizuje zużycie surowców i odpadów oraz emisję i utratę energii poprzez tworzenie zamkniętej pętli procesów. Dodatkowym atutem jest możliwość przekazania 1 zł za każdy kilogram oddanych ubrań na wybrany cel charytatywny. 

Ubrania są przez sortowane i wprowadzane do ponownego obiegu zgodnie z założeniami gospodarki cyrkularnej. Ubrania do oddania opracowali autorską metodę „clear sorting”. Przedsiębiorstwo pozyskuje ubrania, następnie przetwarza pozyskane rzeczy, a kolejno wprowadza je do ponownego obiegu. Odbiorcami przesortowanych ubrań są drobni przedsiębiorcy prowadzący małe hurtownie odzieży używanej oraz sklepy z odzieżą używaną.

Z Ubrania do oddania korzystałam sama w styczniu tego roku. Zarejestrowałam paczkę, nadałam w punkcie Pick up DPD. Moja waga pokazała 17 kg, były tam w dużej mierze ubrania, dwie torby i 4 pary butów. Oddawałam rzeczy w dobrej wierze, że w mojej ocenie były ok. Należy pamiętać, że Ubrania do oddania mają (i słusznie) sito tego co może i nadaje się na drugi obieg. Ostatecznie darowizna przekazana z tytułu mojej paczki wyniosła 11,30 zł. Co oznacza, że ponad 11 kg ubrań dostało szansę na drugie życie. 

Jak działa Zalando Pre-Owned?

• Przejdź do Twoich rzeczy za pośrednictwem listy życzeń
• Wybierz do 20 rzeczy ze swojej garderoby do wymiany. Od razu poinformujemy Cię, ile wart jest każdy artykuł.
• Wybierz swój kredyt po dodaniu wszystkich rzeczy do pudełka wymiany. Możesz go wykorzystać w formie karty upominkowej Zalando lub Zalando może przekazać tę kwotę w formie darowizny do Czerwonego Krzyża albo do organizacji WeForest.
• Skompletuj swoje pudełko wymiany i otrzymaj wiadomość e-mail z listą zaakceptowanych rzeczy w ciągu 1-2 dni. Jeżeli dodano produkty, które pierwotnie nie zostały zakupione w Zalando, sprawdzimy czy mogą zostać zaakceptowane.
• Wyślij Twoje rzeczy wraz z etykietą zwrotu, nadając bezpłatnie pudełko wymiany w dowolnym punkcie DHL.
• Otrzymaj potwierdzenie swojego kredytu po sprawdzeniu jakości artykułów. To może potrwać do 14 dni. Dostaniesz wiadomość e-mail z kodem karty upominkowej lub potwierdzenie darowizny. 

Koniec życia tekstyliów?

Co jednak dzieje się z tymi ubraniami, tekstyliami, które nie nadają się do recyklingu, które nie nadają się do drugiego obiegu? 

Wielkość z nich latami zalega na wysypiskach śmieci zanieczyszczając ziemie.  United States Environmental Protection Agency w 2019 r. podała, że od 1960 r. do 2018 ilość odpadów tekstylnych wzrósł o 811% ¹⁷ 

Rozkładanie się tekstyliów, jak i spalanie ma dalsze swoje skutki w postaci zanieczyszczania wód gruntowych oraz powietrza. 

• 

• 

• 

Sprawa ubraniowa może również być sprawą z zakresu prawa, jeżeli masz pytania to zachęcam do kontaktu oraz zapoznania się z ofertą indywidualną.

Masz zdanie? Podziel się tym w komentarzu na Instagramie lub Facebooku.

Zdjęcie w tle: autorstwa Katerina Holmes z Pexels

Przypisy